Szwedzkie matki powieści na ziemiach polskich. Fenomen Marie Sophie Schwartz w perspektywie transkulturowej

Artykuł przedstawia w zarysie falę popularności powieści szwedzkich pisarek II połowie XIX wieku na terenach polskich, co znalazło wyraz licznych polskich przekładach ich dzieł, wznowieniach i nowych tłumaczeniach. Najbardziej poczytna okazała się wśród nich Marie Sophie Schwartz, początkowo jako autorka literatury rozrywkowej, później zaś głosicielka progresywnych idei temat pracy, równości społecznej wyzwolenia kobiet, które dobrze rezonowały z propagowanymi popowstaniowej Polsce ideami pozytywistycznymi. W artykule zastosowana została perspektywa Translation Studies traktująca przekłady dokumenty polisystemu literackiego kultury docelowej, której normy leżą u podstaw decyzji translatorskich. Tak więc refleksji poddany jest zarówno wybór tłumaczonych utworów, tytułów, jak szczegóły tłumaczeń. Analiza porównawcza dwóch różnych tłumaczeń Emancipationsvurmen pozwala sformułować pewne wnioski świadomości emancypacyjnej, która stała przedmiotem debaty latach 70. wieku, a 60. była jeszcze słabo obecna kulturze polskiej. Przekłady tych okresów reprezentują liczne przesunięcia celu wyeksponowania lub – odpowiednio osłabienia emancypacyjnego wydźwięku powieści, ujrzeć Schwartz pisarkę o profilu społecznym, propagującą duchu pozytywizmu. Swedish Mothers of Stories on Polish Land. The Phenomenon in Transcultural Perspective article outlines surge the popularity women writers second half 19th century territories inhabited by Poles, which resulted numerous translations, retranslations and editions their works. most widely read among them was initially identified as author entertainment literature, then an advocate progressive ideas labour, social equality, women’s emancipation, resonated with positivism propagated post-1863-insurrection against Russian empire. adopts theoretical approach, treats translations texts literary polysystem target culture that determines translatorial decisions. Thus, selection translated works, titles details are subject reflection. A comparative analysis two different Schwatrz’s enables us to draw conclusions regarding emancipatory consciousness, debates 1870s, but still hardly present it 1860s. demonstrate number manipulations aiming at foregrounding or weakening message Schwartz’s novel, allows see her socially engaged writer, propagating reforms spirit positivism.